گلشن اسرار، محمدکاظم گلبن کازرونی، تصحیح و تحقیق عبدالرسول فروتن و مهدی حیدری، قم: مجمع ذخائر اسلامی، ۱۳۹۲



ناشر : قم: مجمع ذخائر اسلامی
شابک : 978-964-988-523-0
تاریخ اولین نوبت انتشار : ۱۳۹۲
مرحله تولید : چاپ شده

گلشن اسرار (تألیف‌شده میان سال‌های 1240 تا 1260ق) به نظم و نثر، از آثار ملّا محمدکاظم کازرونی متخلّص به «گلبن» و در زمینۀ مبانی عرفان، شرایط سلوک و آداب مرید است. نوع تألیف این کتاب که به صورت مثنوی‌ای در بحری خاص به همراه مطالب مفصلی به نثر است، وسعت مشرب گلبن در ارائۀ اطلاعات عرفانی، بیان مطالبی تاریخی و همچنین زبان این اثر که نشانه‌هایی از تحول و جدیدتر شدن زبان فارسی دارد، به آن اهمیت ویژه‌ای بخشیده است. گلشن اسرار از سویی 3588 بیت در وزنی خاص (مفاعیلن مفاعیلن فعولن = هزج مسدّس محذوف) را در بر دارد و از سوی دیگر، در آن مقدار درخور توجهی متن منثور در زمینۀ مسائل عرفانی و غیره گنجانده شده است. گلبن گاه آنچه را که ابتدا به نثر توضیح داده، به زبان شعر بیان کرده است.

ملّا محمدکاظم کازرونی متخلص به «گلبن»، شاعر و عارف، احتمالاً در اواخر قرن دوازدهم هجری قمری در کازرون به دنیا آمد. در چهارده‌سالگی از این شهر بیرون رفت و پنجاه و شش سال بعد به آن بازگشت و در طی این مدت بسیاری از شهرهای ایران از جمله کرمان را دید و بیشتر عمر خود را در همین شهر گذراند؛ به هندوستان، عراق و شام هم مسافرت کرد و به خدمت بعضی از عارفان رسید. همچنین او در گلشن اسرار به گشت‌وگذار در میان الوار فارس و مسافرت به مسقط، ارفه (در ترکیۀ امروزی) و موصل اشاره کرده است.

این عارف کازرونی پس از بازگشت به زادگاه خود در خانۀ پدری معتکف شد و به عبادت و ارشاد مردم پرداخت. سال وفات گلبن مشخص نیست، امّا براساس شیوه‌ای ناموثق ـ خوابی که سعیدی از شعرای کازرونی دید ـ ۱۲۷۰ق را به عنوان سال وفاتش تعیین کرده‌اند. به هر حال آخرین تاریخ موجود در دیوان وی مربوط به سال فوت علیقلی‌خان حاکم کازرون (۱۲۶۶ق) است و ثابت می‌کند که وی در این سال در قید حیات بوده است. وی را در تکیۀ «شارغون» که بعداً به نام خود او به «حاج کاظمی» هم مشهور شد، به خاک سپردند. بنای آرامگاه گلبن در شمال حیاط وسیعی در کازرون قرار داشته که در دو طرف آن دو اتاق کوچک ساخته شده و در یکی از آن‌ها ناصردیوان کازرونی، رهبر قیام مردم کازرون علیه استعمارگران انگلیسی در جنگ جهانی اول، مدفون بوده است. گلبن کازرونی علاوه بر گلشن اسرار، آثار دیگری هم داشته که عموماً از بین رفته‌اند، امّا نسخه‌هایی از دیوان اشعار او در دست است.

ارسال با ایمیل: