، وقف آموزشی از دیدگاه جغرافیای فرهنگی

نویسندگانپروانه شاه حسینی
نشریهمجله جغرافیا
نوع مقالهFull Paper
تاریخ انتشار۱۳۸۹
رتبه نشریهعلمی - پژوهشی
نوع نشریهچاپی
کشور محل چاپایران

چکیده مقاله

ارتقاء سطح آموزش و فرهنگ یکی از اهداف وافقان برای کسب رضای خداوند و بهبود وضعیت جوامع است. این مهم با احداث و وقف مراکز آموزشی یا قرار دادن موقوفاتی برای تامین مخارج ساختمانی و انسانی آنها و تداوم فعالیت مراکز آموزشی و فرهنگی امکان پذیر می شود . در مقاله حاضر با استفاده از اطلاعات و داده های موجود وقف و موقوفات آموزشی شهر تهران در دو دوره قاجاریه و پهلوی با استفاده از روش توصیفی تحلیلی بررسی شده اند، یافته ها نشان می دهد که در دوره قاجاریه تا سال 1316 ق، واقفان عمدتا به احداث و وقف مدارس علمیه و به میزان بسیار اندکی مکتبخانه اقدام می کرده اند و موقوفاتی برای اداره آنها قرار می داده اند . از سال 1316 ق به بعد به دنبال آشنایی ایرانیان با مظاهر تمدنی غرب، احداث و وقف مدارس به سبک جدید و قرار دادن موقوفاتی برای تامین هزینه های آنها نیز به موارد وقف آموزش قبلی افزده شد. در دوره پهلوی وقف بر آموزش علوم دینیه اشکال جدیدی یافت چون اجرای فعالیتهای تربیتی و علمی اسلامی و نشر مطبوعات دینی و وقف بر آموزش علوم جدید در سطوح عالیه یعنی دانشگاه نیز صورت می گرفت. تحول دیگر شکل گیری بنیادهای خیریه است که در زمینه ارتقاء آموزش و فرهنگ جامعه تلاش می کردند.